Maurice: “Onze eerste stap was het opstellen van een verandertheorie*. Dat deden we samen met de netwerkpartners van het onderwijsachterstandenbeleid. Want dat zijn allemaal organisaties die contact hebben met ouders. Denk bijvoorbeeld aan de bibliotheek, jeugdgezondheidszorg, welzijnswerk, kinderopvanglocaties en consultatiebureaus. We formuleerden met elkaar wat we willen bereiken. Dat is: de cyclus van laaggeletterdheid doorbreken en kinderen in Tiel een zo goed mogelijke start op de basisschool geven. Daarnaast willen we professionals bewuster maken van laaggeletterdheid en hun rol in het voorkomen daarvan.”
Verantwoordelijkheid nemen
“Om onze doelen te bereiken, moeten we samenwerken met zoveel mogelijk organisaties die contact hebben met ouders. Basisscholen bijvoorbeeld. Of wijkteams. Daarom vertellen we hun nu over laaggeletterdheid en de Gezinsaanpak. Zodat ook zij hun verantwoordelijkheid kunnen nemen. Ik hoop dat de Gezinsaanpak in de toekomst onderdeel van subsidieaanvragen wordt. Dat organisaties die met ouders werken en subsidie aanvragen, altijd een plan van aanpak voor de Gezinsaanpak moeten opstellen. Hoe gaan ze bijvoorbeeld laaggeletterdheid signaleren? Hoe verwijzen ze ouders door naar scholing?”
Oorzaak en gevolg
“Maar zover zijn we nu nog niet. De grootste winst die we tot nu toe hebben behaald, is dat we continu kijken naar oorzaak en gevolg. Draagt wat we doen bij aan het behalen van de opgestelde doelen? Zo ja, dan doen we het. Anders niet. Ik adviseer alle afdelingen binnen alle Nederlandse gemeenten om zo te gaan werken.”
Knelpunten bij het opzetten van de Gezinsaanpak volgens Maurice Beers, Coördinator beleid bij gemeente Tiel:
- Financiering. Vanaf 2025 is er landelijk waarschijnlijk minder geld beschikbaar voor de aanpak van laaggeletterdheid. Dat maakt het moeilijker om alles wat we willen, uit te voeren.
- Tijd. Een verandertheorie ontwikkel je samen met betrokken professionals. Daar moeten zij – in hun drukke schema’s – wel tijd voor vrij kunnen maken.
Succesfactoren bij het opzetten van de Gezinsaanpak volgens Maurice Beers, Coördinator beleid bij gemeente Tiel:
- Gezamenlijk een plan maken voor het doorbreken van de cyclus van laaggeletterdheid. Door met z’n allen het gesprek aan te gaan, leer je van elkaar en kom je verder.
- Altijd zoeken naar het gezamenlijk belang. Basisscholen hebben er bijvoorbeeld ook wat aan als kinderen beter starten op school.
- Anderen blijven enthousiasmeren om met de Gezinsaanpak aan de slag te gaan.
- Een onafhankelijke organisatie die het opstellen van een verandertheorie begeleidt. Bij ons deed Rijnbrink (Provinciale Ondersteunings Instelling voor bibliotheken in Gelderland en Overijssel) dat. Zij wisten alles wat wij bespraken scherp te formuleren.
*Een verandertheorie (ook wel Theory of Change genoemd) is een veelgebruikt model dat specifiek maakt hoe verandering plaatsvindt en welke aannames daarbij gemaakt worden. In het model beschrijf je hoe activiteiten bijdragen aan maatschappelijke veranderingen. Je leest meer over de verandertheorie in de Publicatie: Van KPI tot Effect: impactgericht werken van Probiblio.